«ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏՈՂԻ ԷԹԻԿԱԿԱՆ ԲԱԽՈՒՄՆԵՐԸ ՆԵՐԱՌԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՈԼՈՐՏՈՒՄ»․ Կարինե Հովհաննիսյան

Ցանկացած մասնագիտության զարգացման համար էթիկական հիմնախնդիրները մեծ նշանակություն ունեն, հատկապես այն դեպքում, երբ մասնագետն անմիջականորեն շփվում և աշխատում է մարդկանց հետ: Մարդու մասնագիտական գործունեությունը հանդիսանում է հասարակական կյանքի անբաժանելի մասը, այդ պատճառով այն պետք է համապատասխանի հասարակության նորմերին և արժեքներին, նրա անդամների պահանջմունքներին և շահերին:

Սոցիալական աշխատողի էթիկան բնութագրում է  մասնագետի էթիկական արժեքները, սկզբունքները և կանոնները, համապատասխան մասնագիտական գործունեության նորմերը, որոնց նպատակն է  ապահովել բարոյական փոխհարաբերություններ միջանձնային հարթակում՝ ելնելով  մասնագիտական գործունեության և իրավասության պահանջներից ^[1]:

Էթիկայի միջազգային կոդեքսը մասնագետ  սոցիալական աշխատողների համար

ընդունվել է Սոցիլական աշխատողների միջազգային ֆեդերացիայի կողմից

1976թ.-ին:

էթիկական հմթությունները և կանոնները սոցիալական աշխատողի մասնագիտական գործունեության և  պրոֆեսիոնալիզմի կարևոր բաղադրիչ մասն է կազմում՝ նպաստելով վերջինիս կողմից իր մասնագիտական պարտականությունների կատարմանը: Դրանք նկարագրում են այն հիմնական մասնագիտական վարքագիծն ու սկզբունքները, որոնք պետք է պահպանվեն երեխաների հետ աշխատող բոլոր մասնագետների կողմից:

Սույն հոդվածի  հիմնական նպատակն է նկարագրել սոցիալական աշխատողի էթիկական երկընտրանքների և բախումների առաջացման դրդապատճառները և հակասությունները գործնական հարթությունում, դրանց լուծման ուղիները և մասնագիտական մոտեցումները:

Սոցիալական աշխատանքում էթիկական հիմնախնդիրներն ավելի արդիական դարձան այն ժամանակ, երբ այն մեծ տարածում ստացավ ` նշանակալից տեղ զբաղեցնելով կրթական համակարգում:

Ներառական կրթությունը մասնակցային գործընթաց է, որի ընթացքում կարևոր դեր է խաղում սոցիալական աշխատողի հետ համագործակցությունը:

Մասնագիտական գործունեության ընթացքում սոցիալական աշխատողը իր պաշտոնային պարտականությունները իրականացնելուց բացի հաղորդակցվում է նաև գործընկերների, աշակերտների և նրանց ծնողների հետ: Ամենօրյա համագործակցության դեպքում հազիվ թե հնարավոր լինի անցնել առանց կոնֆլիկտային իրավիճակների: Հաղթահարելով լարված պահերը, հեշտ է հասնել դրական արդյունքների, բարելավել փոխհարաբերությունները, գալ ընդհանուր հայտարարի: Բայց այն, թե ինչ կլինի կոնֆլիկտային իրավիճակից հետո, կախված է սոցիալական աշխատողի հետագա քայլերից:

Ներառական կրթության ոլորտում սոցիալական աշխատողը պատասխանատում է կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող (ԿԱՊԿՈՒ) երեխաների, նրանց  ծնողների և առարկայական ուսուցիչների հետ արդյունավետ համագործակցային հարաբերությունների ստեղծման համար: Դպրոցական սոցիալական աշխատող-ուսուցիչ կապն էական փոփոխություն է կրել սկսած այն ժամանակից, երբ սոցիալական աշխատողն իրականում այցելող ուսուցիչ էր: Այնուհետև անցնելով լինելիության տարբեր փուլերով, դպրոցական սոցիալական աշխատողներն այսօր եկել են այն փիլիսոփայությանը, որը տարաբաժանում է դպրոցական սոցիալական աշխատողներին և ուսուցիչներին` որպես տարբեր մասնագիտությունների ներկայացուցիչների, որոնք ընդհանուր հետաքրքրություն ունեն և աշխատում են միասին:

1.    Ж.В. Бойко   Этические основы социальной работы. Хабаровск, 2012 //Издательство ДВГУПС 680021, С. 11

Սոցիալական աշխատողի էթիկական բախումները և երկընտրանքները առաջանում են հետևյալ հարթությունում

·         Դպրոցի ղեկավարություն և ուսուցիչներ

·         Ծնող և համայնք

·         Մասնագիտական երկընտրանքներ

ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ  ԱՇԽԱՏՈՂԻ  ԷԹԻԿԱԿԱՆ  ԲԱԽՈՒՄՆԵՐԸ  ՈՒՍՈՒՑԻՉՆԵՐԻ ՀԵՏ ԱՇԽԱՏԱՆՔՈՒՄ

Ներառական կրթության ոլորտում սոցիալական աշխատողի աշխատանքի արդյունավետությունը կախված է ուսուցիչների հետ աշխատելու ձևերից: Որոշ ուսուցիչներ խուսափում են իրենց լսարանային գրառումները դարձնել քննարկման առարկա: Դրանում նրանք տեսնում են իրենց պրոֆեսիոնալիզմի քննադատության վտանգ: Հետևաբար սոցիալական աշխատողի ամենօրյա հմուտ աշխատանքը և նրբանկատ վերաբերմունքը կարող են հարուցել ուսուցիչների վստահությունը : Ոչ մի ղեկավար կամ ուսուցիչ չի ցանկանա դպրոցում տեսնել սոցիալական աշխատողի, որը պետք է սովորեցնի, թե ինչպես պետք է դասավանդել:

Անկախ այն հանգամանքից, թե ինչպիսի հարաբերություններում են գտնվում,  սոցիալական աշխատողը չի կարող ստիպել ուսուցչին (բարեյապես կամ հոգեբանորեն կամ ֆիզիկապես) հետևել իր մասնագիտական տրամաբանությանը ^[2] :

Հետազոտության ընթացքում բացահայտված ևս մեկ խնդիրը առարկայական ուսուցիչների որոշ մասի մոտ կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների նկատմամբ կանխակալ և կարծրատիպային վերաբերմունքի առկայությունն է: Հարկ ենք համարում նշել, որ խնդիրը երկու կողմ ունի: Աշակերտների 70%-ի պնդմամբ ուսուցիչները կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաներին վերաբերում են այնպես, ինչպես մյուսներին: Սակայն, սոցիալական աշխատողի հետ անհատական հարցազրույցներում պարբերաբար քննարկվում էր այն խնդիրը, որ որոշ դեպքերում առարկայական ուսուցիչները ԿԱՊԿՈՒ երեխաներին ընկալում են որպես անընդունակ, հիվանդ երեխաների, որոնց հետ անիմաստ է ժամանակ ծախսել:

2.     Кодекс этики социального педагога и социального работника // Социальная работа. 2006. № 1. С. 30.

Արդյունքում ամբողջ ծանրաբեռնվածությունն ընկնում է սոցիալական աշխատողի  վրա: Ամենամեծ արդյունքը կարող է ակնկալվել այն դեպքում, երբ ուսուցիչը համագործակցում է սոցիալական աշխատողի հետ: Համատեղ աշխատանքը հնարավորություն է տալիս ամենատարբեր տեսանկյուններից դիտարկել և ուսումնասիրել աշակերտի վիճակը՝ հավաքելով նրա մասին  առավել համակարգված ու ամբողջական տեղեկություններ, և համապատասխան մասնագիտական աջակցություն տրամադրել նրանց: 

ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ  ԱՇԽԱՏՈՂԻ  ԷԹԻԿԱԿԱՆ  ԲԱԽՈՒՄՆԵՐԸ  ԾՆՈՂՆԵՐԻ ՀԵՏ ԱՇԽԱՏԱՆՔՈՒՄ

Հաջորդ խնդիրը վերաբերում է սոցիալական աշխատողի  և կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների ծնողների միջև թույլ համագործակցային հարաբերություններին: Մասնավորապես խոսքը գնում է շրջապատից ԿԱՊԿՈՒ երեխային թաքցնելու ծնողների մեծամասնության ջանքերի մասին, ինչի արդյունքում ծնողները համապատասխան աշխատանք չեն տանում երեխայի հետ տանը՝ զգալիորեն նվազեցնելով դպրոցում կատարվող աշխատանքների արդյունավետությունը և կենսունակությունը:

Ծնողների ազդեցության ներքո բազմաթիվ երեխաներ՝ հատկապես միջին և ավագ դասարանների, ուղղակի հրաժարվում են ոչ միայն մասնակցել անհատական պարապունքներին / աշխատանքներին, այլև, անգամ, հրաժարվում են օգտվել ԿԱՊԿՈՒ երեխաներին հատկացվող սննդից, որպեսզի համադասարանցիների կողմից ծաղրի չարժանանան:

Այս խնդիրը հատկապես ակտուալ է տղա երեխաների շրջանում: Այս հիմնախնդիրները հաղթահարելու նպատակով սոցիալական աշխատողը աշխատանք է տանում ծնողների հետ, և այդ աշխատանքի գլխավոր նպատակը ծնողների կողմից երեխայի խնդիրների, նրա անհատականության օբյեկտիվ ընկալումն է:

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՐԿԸՆՏՐԱՆՔՆԵՐԸ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏՈՂԻ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ

Էթիկական բախումների և երկընտրանքների հիմքում ընկած է սոցիալական աշխատողի անձնային և մասնագիտական արժեքների պահպանումը: Նա կարող է համաձայն չլինել գործընկերոջ աշխատանքային մեթոդներից, սակայն պարտավոր է էթիկական նորմերն ու կանոնները, կատարել իր մասնագիտական պարտականությունները ^[4]:

Սոցիալական աշխատողը աշխատանքի ընթացքում հաճախ է հանդիպում երկընտրանքային իրավիճակների: Այս դեպքում սոցիալական աշխատողը բախվում է էթիկայի նորմերի պահպանմանը: Մի կողմից սոցիալական աշխատողի էթիկական պատասխանատվությունն է գործընկերների հանդեպ, մյուս կողմից աշակերտների շահերի պաշտպանումն է: Միևնույն ժամանակ սոցիալական աշխատողը պարտավոր է պահպանել իր պաշտոնային պարտականությունները գործատուի հանդեպ: Եթե հաստատության քաղաքականությունը, որին տրված են որոշումներ կայացնելը, խախտում է այս կամ այն կողմերի իրավունքները, ապա այդ դեպքում առաջանում է մասնագիտական էթիկայի բախումներ, որոնք կհանգեցնեն քաղաքացիական իրավունքների պառակտմանը ^[3]:

Բոլոր դեպքերում սոցիալական աշխատողը պետք է պահպանի անկողմնակալություն և կանխարգելի սոցիալական աշխատանքի անորակ և արգելված պրակտիկան:

3.     Митрошенков О. А. Социальная работа. М., 2006. С. 172.

4.     Римфер Ф. Г. Ценности и этика // Энциклопедия социальной работы: В З т. М., 1993-1994. Т. З. С. 385-392.

Մասնագիտական բախումներ

Նշենք, որ չհամաձայնեցվածության խնդիր կա նաև պաշտոնային պարտա-կանությունները կատարելու գործում: Դպրոցների մի մասում կան սոցիալական աշխատողներ, հոգեբաններ և այլ գործառույթներ իրականացնող, ովքեր վերավորակավորվել են որպես ուսուցչի օգնականներ, սակայն համաձայն չեն այդ որոշման հետ: Ուսուցչի օգնականները հաճախ դժգոհում են` նշելով, որ չկա հստակ սահմանված կարգ, թե ինչ պարտականություններ նրանք պետք է իրականացնեն: Հաճախ սոցիալական աշխատողի և հոգեբանի գործառույթները միախառնվում են և  հոգեբանները ստանձնում  են սոցիալական աշխատողի դերը:

Դպրոցներ կան, որտեղ սոցիալական աշխատողի հաստիքն ընդհանրապես բացակայում է: Սա ևս մեկ անգամ բխում է սոցիալական աշխատողի գործառույթների չիմացությունից:

Ամփոփելով աշխատանքը, նշենք, որ սոցիալական աշխատողը դպրոցում ապահովում է մանկավարժական հանրույթի միասնական աշխատանքի իրականացումը, դպրոց-ընտանիք համագործակցության ձևավորումը և երեխայի անհատական զարգացման համար անհրաժեշտ կրթության առանձնահատուկ պայմանների ստեղծումը: 

Օգտագործված գրականության ցանկ

1.         ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐԸ // ուղեցույց սոցիալական աշխատողների համար. Երևանի պետական համալսարանի սոցիոլոգիայի ամբիոն

2.         Սուսաննա Թադևոսյան. Ներառական կրթության կազմակերպում // մեթոդական ուղեցույց ձեռնարկ., Երևան 2017

3.         Ներառական կրթություն. Ուսումնամեթոդական ուղեցույց: Ձեռնարկ.-Եր.:  «Հույսի կամուրջ» Հկ, Երևան 2015

4.         Липский И.  Этический кодекс социального педагога  и социального работника // Социальная работа. 2003. № 2.

5.         Викторовна Е. В. Этические проблемы практики социальной работы // Учебно-методическое пособие. Пенза 2012

6.         Римфер Ф. Г. Ценности и этика // Энциклопедия социальной работы: В З т. М.,    1993-1994.

7.          Митрошенков О. А. Социальная работа. М., 2006

8.         Зальцман Татьяна Валерьевна “Этические проблемы” М., 2014.

9.         http://armsocwork.blogspot.am/2015/02/blog-post_12.html 

       Էթիկական երկընտրանքները սոցիալական աշխատանքում

10.     http://pedsovet.su/publ/72-1-0-4305  Школьные конфликты: виды, пути решения, приемы и примеры

11.     http://studme.org/10020402/psihologiya/samoregulyatsiya_sotsialnogo_rabotnika_protsesse_razresheniya_konflikta  Саморегуляция социального работника в процессе разрешения конфликта

12.     https://studfiles.net/preview/6321345/page:10/ Этические основы социальной работы.  Профессионально-этический кодекс социального работника

«ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔԸ ԵՎ ԿԱՅՈՒՆ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՆՊԱՏԱԿՆԵՐԸ»․ Հասմիկ Բունիաթյան

2016թ. հունվարի 1-ից պաշտոնապես ուժի մեջ մտան «Կայուն զարգացման 2030 օրակարգում» ներառված կայուն զարգացման 17 նպատակները, որոնք ընդունվել են աշխարհի երկրների առաջնորդների կողմից 2015թ. սեպտեմբերին կայացած ՄԱԿ-ի պատմական գագաթնաժողովի ժամանակ: Առաջիկա 15 տարիների ընթացքում՝ առաջնորդվելով բոլորին վերաբերող այս նոր նպատակներով, երկրները կհամախմբեն իրենց ջանքերը:

Նոր նպատակները բացառիկ են այնքանով, որ բոլոր երկրներին, այդ թվում հարուստ, աղքատ և միջին եկամուտ ունեցող երկրներ, կոչ են անում անցնել գործողությունների՝ խթանելու բարգավաճումը և միաժամանակ պաշտպանելու մոլորակը: Այստեղ հաշվի է առնված,  որ աղքատության վերացումը պետք է ուղեկցվի այնպիսի ռազմավարությունների կիրառմամբ, որոնք կնպաստեն տնտեսական աճի խթանմանը և  մի շարք սոցիալական կարիքների բավարարմանը, այդ թվում՝ կրթության, առողջապահության, սոցիալական պաշտպանության և աշխատանքի հնարավորությունների ոլորտներում՝ միաժամանակ լուծելով կլիմայի փոփոխության և շրջակա միջավայրի հետ կապված խնդիրները:

Թեև կայուն զարգացման նպատակներն իրավաբանորեն պարտադիր չեն, կառավարություններից ակնկալվում է ստանձնել հանձնառություններ և մշակել ազգային ծրագրեր այդ 17 նպատակներին հասնելու համար:

Կայուն զարգացման նոր օրակարգը հիմնված է 2002թ. Կայուն զարգացման համաշխարհային գագաթնաժողովի, 2010թ. Հազարամյակի զարգացման նպատակների,  2012թ. ՄԱԿ-ի Կայուն զարգացման խորհրդաժողովի (Ռիո+20) արդյունքների ու ամբողջ աշխարհի մարդկանց տեսակետների վրա:

Այս աշխատանքում կփորձեմ ներկայացնել սահմանված նպատակներից 11-րդը և դրա նվաճման հարցում սոցիալական աշխատողի դերը: Նպատակը հետևյալն է.

Քաղաքավայրերը և մարդկային բնակավայրերը դարձնել, ներառական, դիմակայուն, անվտանգ և կայուն:

Նախ սահմանենք, թե ինչ է սոցիալական աշխատանքը: Սոցիալական աշխատանքը մասնագիտական գործունեություն է, որն օգնում է անհատներին, խմբերին և համայնքներին լուծելու իրենց սոցիալական հիմնախնդիրները` այդ նպատակով օգտագործելով առկա միջոցներն ու հնարավորությունները կամ ներգրավելով նոր միջոցներ ու ստեղծելով նոր հնարավորություններ: Այդ գործունեության արդյունքում բարելավում են հասարակական հարաբերությունները, հասարակությունը գործառնում է ավելի ներդաշնակ ու հավասարակշռված:

Սոցիալական աշխատողն այն մասնագետն է, որը հանդես գալով որպես հետազոտող, կազմակերպիչ, բանակցություններ վարող, միջնորդ, իրավունքների պաշտպան, քարոզիչ, փորձագետ, ռեսուրսներ հայթայթող, աջակցային ցանցերի ստեղծող, իրազեկող, ֆասիլիտատոր  և ոգևորող/մոտիվացնող կարող է նպաստել վերոնշյալ նպատակի իրականացմանը:

Մասնավորապես ենթանպատակ 11.1-ը սահմանում է, որ մինչև 2030թ. բոլորի համար պետք է հասանելի դարձնել պատշաճ, անվտանգ և մատչելի բնակարանները և հիմնական ծառայությունները: Իսկ սոցիալական աշխատողը տվյալ պարագայում կարող է ներգրավվել քաղաքականության մշակման մեջ և մշակել բնակարանաշինական, բնակարանով ապահովման արդյունավետ քաղաքականություն, որը հիմնված կլինի նախորդ փորձի, այլ երկրների թույլ տրված սխալների և միջազգային հաջողությամբ ավարտված փորձի վրա:

Ենթանպատակ 11.2-ը սահմանում է հետևյալը.

Մինչև 2030թ. բոլորի համար հասանելի դարձնել ապահով, մատչելի, հասանելի և կայուն տրանսպորտային համակարգեր՝ բարելավելով ճանապարհների անվտանգությունը, հատկապես ընդլայնելով հասարակական տրանսպորտը՝ հատուկ ուշադրություն դարձնելով խոցելի իրավիճակներում գտնվող անձանց, կանանց, երեխաների, հաշմանդամություն ունեցող անձանց և տարեցների կարիքներին: Սա կարևոր է, քանի որ ինչպես գիտենք շատ քաղաքացիներ պարզապես զրկված են հասարակության մեջ լիարժեք գործառնման հնարավորություններից` այս պայմանների բացակայությամբ պայմանավորված: Մասնավորապես շատ սահմանամերձ լեռնային վայրերում եղանակային առանձնահատկություններով ևս պայմանավորված մարդիկ կարող է չունենալ հնարավորություն տեղափոխվել անհրաժեշտ վայր, գնալ աշխատանքի, իսկ երեխաները` դպրոց: Բացի այդ, մեկ այլ խնդիր է օրինակ հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար հատուկ հարմարեցված տրանսպորտի ոչ բավարար քանակը կամ բացակայությունը:

Ինչպես տեսնում ենք շատ կարևոր է վերոնշյալ նպատակի նվաճումը ևս, և այստեղ սոցիալական աշխատողը կարող է օրինակ զբաղվել անհրաժեշտ ռեսուրսների հայթայթմամբ` բարենպաստ հող ստեղծելով անհրաժեշտ փոփոխությունների իրականացման համար:

Ենթանպատակ 11.3-ում նշված է.

Մինչև 2030թ. խթանել ներառական և կայուն քաղաքայնացումը և մարդկային բնակավայրերի մասնակցային, ինտեգրված և կայուն պլանավորումն ու կառավարումը բոլոր երկրներում: Բովանդակությունից ելնելով կարող ենք եզրակացնել, որ սա միտված է խթանելու համայնքների ներգրավմանը, մասնակցության ապահովմանը իրենց մասին կայացվող որոշումներին: Որպեսզի նրանք չդիտվեն որպես փոփոխության պասիվ կրող, այլ ակտիվ ներգործող անդամ, որը կարող է առաջ բերել դրական փոփոխություններ: Սոցիալական աշխատողը կարող է ակտիվացնել համայնքը, ապահովել նրանց մասնակցության հնարավորությունը` պաշտպանելով նրանց իրավունքը: Կարող է նաև հանդես գալ որպես հետազոտող փորձագետ, ով տեսնում է այս կամ այն հիմնախնդրի առկայությունը, առաջարկում է դրա լուծման ուղիներ, կազմակերպում է համայնքային քննարկում և նպաստում է միասնական որոշման կայացմանը:

Ենթանպատակ 11.7-ում նշվում է.

        Մինչև 2030թ. համընդհանուր կերպով հասանելի դարձնել ապահով, ներառական և մատչելի, կանաչ և հանրային տարածքներ, մասնավորապես՝ կանանց և երեխաների, տարեցների և հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար:

         Բնականաբար միջավայրը մեծ նշանակություն ունի բոլորիս կյանքում և բոլորս էլ այս կամ այն կերպ օգտվում ենք դրանից: Բայց բացի այդ մենք ունենք նաև պարտավորություն պահպանել այն հանուն հետագա սերունդների օգտագործման: Մատչելիությունն իհարկե կարևոր արժեք է բոլորիս համար: Սակայն այստեղ, թերևս հարկ է առանձնացնել օրինակ  հաշմանդամություն ունեցող անձանց: Նրանց համար ապահովել միջավայրային մատչելիություն նշանակում է ստեղծել անհրաժեշտ պայմաններ, որոնք դա հնարավոր կդարձնեն նրանց համար: Օրինակ` տեսողության խնդիրներ ունեցող անձանց ապահով տեղաշարժն ապահովելու համար հետիոտնի համար նախատեսված անցումներում լուսակիրների մոտ տեղադրել ձայնային ազդանշաններ, կառուցել ըստ համապատասխան չափորոշիչների թեքահարթակներ անվասայլակով հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար և այլն:

       Ինչ վերաբերում է կանաչ միջավայրի ապահովմանը, ապա այստեղ պետք է մարդկանց մոտ առաջ բերել պատասխանատվության մեծ զգացում, փոխել ընկալումները որոշակիորեն, որպեսզի շրջակա աշխարհը դիտարկվի որպես «ավելի մեծ տուն», որը ևս պետք է խնամենք, մաքրենք, պահպանենք: Այստեղ սոցիալական աշխատողը կարող է օրինակ կրկին զբաղվել անհրաժեշտ ռեսուրսների հայթայթմամբ, փոփոխությունների նախաձեռնմամբ, զանազան ծրագրերի իրականացմամբ, որը կնպաստի միջավայրի նկատմամբ մարդկանց դիրքորոշումներում փոփոխությունների առաջացմանը և այլն:

        Առաջին հայացքից կարող է ծագել տրամաբանական մի հարց. “Ինչու՞ հենց սոցիալական աշխատողը”: 

Հիմնավորեմ. Սոցիալական աշխատողն այն մասնագետն է, որը տիրապետում է անհրաժեշտ գիտելիքներին և օժտված է ցանկալի ճկունությամբ սոցիալապես նշանակալի նպատակների նվաճման համար: Բնավ չնսեմացնելով մյուս մասնագիտությունների և մասնագիտությունը կրողների արժեքը, հավելեմ, որ սոցիալական աշխատողը ելնելով իր մասնագիտական արժեքներից, սկզբունքներից լավագույնս կարող է նպաստել մարդակենտրոն, համայնքակենտրոն որոշումների կայացմանը, որում փոփոխության նախաձեռնողի և փոփոխության ազդեցությունը կրողի դերում հանդես են գալիս հենց մարդիկ, խմբերն ու համայնքները: 

       Սակայն, ընդհանուր առմամբ, դրական վերջնարդյունք ապահովելու համար անհրաժեշտ են համակարգված, համապարփակ, բազմաոլորտային, բազմամակարդակ և համագործակցային միջոցառումներ:

Աղբյուրը՝

Սոցիալական աշխատանքի հիմունքները, խմբ. Լ. Հարությունյան, ԵՊՀ, ՀՀ սոցիալական ապահովության նախարարություն, Եր., 2002թ.,

http://www.un.am/hy/news/260

http://un.am/hy/p/sustainable-development-goal-11 

Սոցիալական աշխատանքի ուսանողը կարող է ավելին․ Հասմիկ Բունիաթյան

«Սոցիալական աշխատողի ձայնը» նախաձեռնության համակարգող, «Սոցիալական աշխատող․աջակցության կենտրոն» մարդասիրական Հասարակական կազմակերպության հիմնադիր նախագահ Հասմիկ Բունիաթյանը իր ֆեյսբուքյան էջում գրում է՝
«Գրանցենք արդեն իսկ ձեռքբերած փոքրիկ, բայց նշանակալի մեր հաջողությունը և շարժվենք նորերի ետևից նույն եռանդով, սիրով ու միասնականությամբ։
2018թ․ նոյեմբեր ամսին հայաստանյան ԲՈՒՀ-երում մեկնարկ տրվեց «Սոցիալական աշխատողի ձայնը» նախաձեռնությանը, որը նպատակ ուներ, ունի և շարունակելու է ունենալ բարձրացնել սոցիալական աշխատանքի ձայնը ամենատարբեր ոլորտներում և ոլորտներից, հատկապես, մասնավորապես, և ինչու չէ, գլխավորապես ուսանողի շուրթերից, քանզի սոցիալական աշխատանքը, նախևառաջ, ուսանելու, կրթվելու մասնագիտություն է իր իրական արժեքներով իր իրական որակների կողմից, և այսօր սոցիալական աշխատանքի ուսանողը կարող է ավելին, քան ինքն է ընդգծել իր համար այդ սահմանները։
Նախաձեռնության առաջին փուլը սոցիոլոգիական հետազոտությունն էր, որի նպատակը սոցիալական աշխատանքի մասնագիտական կրթության կազմակերպման գործընթացում առկա հնարավոր խնդիրների բացահայտումն ու վերհանումն էր նաև ուսանողների տեսանկյունից։ «Սոցիալական աշխատող․աջակցության կենտրոն» մարդասիրական Հասարակական կազմակերպության և «Ռեստարտ» ուսանողական-քաղաքացիական նախաձեռնության համագործակցության շնորհիվ Ռեստարտի՝ իրապես ազատ ու անկախ ոգով լեցուն գրասենյակում Մենք՝ սոցիալական աշխատանքի՝ ասում են ապագա, բայց թույլ տվեք այլևս որակել ՆԵՐԿԱ մասնագետներս, հանդիպում էինք, զրուցում, քննարկում, բանավիճում, հաղթում ու չէինք պարտվում, ընկերանում էինք, աշխատում, իսկ վերջում ժպիտներ ու սեր նվիրելով միմյանց՝ բաժանվում, նորի՛ց հանդիպելու պայմանով ու ակնկալիքով։
Իհարկե, ունեցանք նաև խոչընդոտներ, սայթաքումներ, բայց եկեք նկատենք, որ դա հաղթանակների ու բարձունքներ նվաճելու իրական ճանապարհն է, և այդ հաղթանակը պատկանում է ոչ թե որևէ անձի, այլ այս կամ այն երևույթի վերափոխմանը, հաստատմանը, ի վերջո՝ ինքնամաքրմանը։
Շնորհակալ ենք, սիրելի՛ ռեստարտցիներ, ձեր անսահման ջերմ ու հյուրընկալ վերաբերմունքի համար, և առաջարկում ենք էլ ավելի զարգացնել ու ամրապնդել մեր համագործակցությունը, քանզի գուցե ընտրված ուղիները տարբեր են, բայց մեր նպատակը մեկն է, մեր նպատակը համընդհանուր է»։
Աղբյուրը՝
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=2009848559320259&set=a.1596127827359003&type=3&theater

Տեղի ունեցավ «Սիմվոլների ներշնչող ազդեցությունը» հետազոտության ամփոփման միջոցառումը

Դեկտեմբերի 4-ին, Խ․ Աբովյանի անվան ՀՊՄՀ-ի Ճգնաժամային հոգեբանության գիտահետազոտական լաբորատորիայում տեղի ունեցավ «Սիմվոլների ներշնչող ազդեցությունը» հետազոտության ամփոփումը, որն իրականացրել էին ԿՀՍ ֆակուլտետի Սոցիոլոգիա և Սոցիալական աշխատանք բաժնինների մագիստրատուրա 1-ին կուրսի ուսանողները՝ ՀՊՄՀ դասախոս, հ․գ․թ․ Անի Խուդոյանի ղեկավարությամբ։ Հետազոտության նպատակն էր պարզել հասարակությանը ծանոթ ու անծանոթ սիմվոլների ներշնչող ազդեցությունը հասարակության որոշակի հատվածի շրջանում։ Հարցմանը մասնակցած 127 անձանց շրջանում կային տարբեր տարիքի խմբերի և սեռի ներկայացուցիչներ։

Միջոցառման ընթացքում ներկայացվեց սիմվոլների ընդհանուր նկարագիրը, նրանց դերն ու հնարավոր ազդեցությունը մեր կյանքում։

Այնուհետև ներկայացվեցին հետազոտության արդյունքները, որին մասնակցություն էին ունեցել նաև ներկա մասնակիցները։

Միջոցառման հաջորդ հատվածում տեղի ունեցավ հետաքրքիր փորձարկում՝

մասնակիցներից մի քանիսին բաժանվեցին սիմվոլներ, այնուհետև ներկայացվեց սիմվոլներից յուրաքանչյուրի նկարագրությունը հակառակ իմաստով՝ նպատակ ունենալով վեր հանել

վերջիններիս ներշնչող ազդեցությունը մասնակիցների վրա։  Այս արդյունքները ևս փաստեցին սիմվոլների որոշակի ներգործության մասին։

Միջոցառման ամփոփ հատվածում թիմի ղեկավար Անի Խուդոյանը նկատեց, որ հետազոտությունը ծառայեց իր նպատակին՝ շնորհիվ ստացված պատասխանների և կատարված արդյունավետ աշխատանքի։

Միջոցառման մասնակիցների խոսքերով՝ հանդիպումն իր ֆորմատով բավականին ուսուցողական, հետաքրքիր և ինֆորմատիվ էր, որն անցավ գեղեցիկ ու անմիջական մթնոլորտում։

Հ․Գ․ Նշենք, որ միջոցառման մուտքը գրենական պիտույքներով էր, որոնք, ինչպես նաև դրանք տրամադրած անձանց ջերմ ժպիտները, մոտ ժամանակներս կուղղվեն մի խումբ լուսավոր երեխաների։

Բանավեճ-մրցույթ՝ մասնագիտական տոնին

Նոյեմբերի 4-ին՝ Հայաստանում սոցիալական աշխատողի օրը, «Սոցիալական աշխատող․աջակցության կենտրոն» մարդասիրական ՀԿ-ի կողմից իրականացվող «Սոցիալական աշխատողի ձայնը» նախաձեռնության շրջանակներում, «Ռեստարտ» ուսանողական-քաղաքացիական նախաձեռնության հետ համագործակցությամբ, տեղի ունեցավ «Սոցիալական աշխատանքի մասնագիտական կրթությունը ՀՀ-ում» թեմայով բանավեճ-մրցույթ, որին մասնակցում էին ուսանողներ ԵՊՀ-ից և ՀՊՄՀ-ից։ Ուսանողները բաժանվեցին 2 թիմերի՝ կողմ և դեմ։

Կողմ թիմը ներկայացրեց տարբեր բուհերում սոցիալական աշխատանք մասնագիտության կրթության կազմակերպման առավելությունները, իսկ դեմ թիմը՝ թերությունները։

Բանավեճից հետո դուրս բերվեցին ընդհանուր առմամբ ՀՀ-ում սոցիալական աշխատանք մասնագիտության մեջ առկա խնդիրները, որոնք հիմնականում կապված էին կրթության մատչելիության, մասնագիտական գրականության, տեսության և պրակտիկայի չհամընկման, ուսանողների մոտ մոտիվացիայի պակասի, ավելորդ առարկաների անցնելու հետ։

Որպես առավելություն ուսանողների կողմից նշվեց դասախոսների մեծ մասին բարձր գիտականա ստիճան ունենալը, փոխանակման տարբեր ծրագրերի առկայությունը, մասնագիտական գրականությունը և՛ օնյալն, և՛ թղթային տարբերակի հասանելիությունը և այլն։ Բանավեճին իրենց մասնագիտական գնահատականը տվեցին պրակտիկ սոցիալական աշխատողներ տարբեր հասարակական կազմակերպություններից։ Մասնակիցները դիտեցին նաև հոլովակ, որը նվիրված էր ՀՀ-ում սոցիալական աշխատողի օրվան։ Հանդիպման վերջում մասնակիցները ստացան մասնակցության հավաստագրեր և ստացան հնարավորություն կիսվելու իրենց տպավորություններով, շնորհավորելու միմյանց մասնագիտական տոնի առթիվ։

Նյութի աղբյուրը և լուսանկարները՝ «Ռեստարտ» ուսանողական-քաղաքացիական նախաձեռնության