ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

Սոցիալական աշխատանքը Հայաստանում նոր ձևավորվող ոլորտներից է։

Սոցիալական աշխատանքի օբյեկտ է համարվում մարդը, որն օգնության կարիք ունի: Բոլոր գործառույթները, որոնք անհրաժեշտ են օգնություն ցուցաբերելու համար, իրականացնում են սոցիալական աշխատանքի սուբյեկտները: Սուբյեկտների թվին դասվում են բոլոր մարդիկ և կազմակերպությունները, որոնք իրականացնում են սոցիալական աշխատանքը:

            Համաձայն Ուիլյամ Շվարցի սահմանման` սոցիալական աշխատանքը որպես մասնագիտություն` միջնորդ է ծառայում մի գործընթացում, որտեղ անհատը և հասարակությունը ձգտում են օգնել իրար` բավարարելով ընդհանուր պահանջմունքները և փոխլրացնելով դրանք: Նրա միջնորդային մոտեցումը հիմնված է անձի և հասարակության շահերի նույնացման վրա:

Գործառույթներն են.

• Սոցիալական վերահսկողություն. Սոցիալական աշխատողները հանդիսանում են հասարակության ներկայացուցիչները և օգնում են վերաբաշխել միջոցներն ու բարիքները, վերահաստատել խախտված սկզբունքները:
• Սոցիալական աշխատանքի ինստիտուտն իր մասնակցությունն է ունենում մշակութային տարրերի ստեղծման, պահպանման ու զարգացման գործում: Սոցիալական աշխատողները մուտք են գործում տարբեր խմբեր, ընտանիքներ, համայնքներ` իրենց հետ տանելով իրենց մասնագիտության և գործունեության, և վերջին հաշվով, հասարակության մշակույթը:
• Փոփոխություն. Սոցիալական աշխատողներն առաջին հերթին աշխատում են փոփոխություններ առաջացնել այն անհատների ու խմբերի մոտ, որոնք տուժում են արագ փոփոխություններից, ունեն հարմարման դժվարություններ և այլն: Այն կարող է շարժիչի դեր կատարել այն փոփոխությունների համար, որոնք սոցիալապես ցանկալի են, որոնք հասարակությունը պահանջում է:
• Կոնֆլիկտի կարգավորում. Այս գործառույթի շնորհիվ սոցիալական աշխատողներն օգնում են թուլացնել հասարակության մեջ տեղ գտած սոցիալական լարվածությունը, մեղմել հակասությունները:

Սոցիալական աշխատանքն այն մասնագիտություններից է, որի զարգացումը և կայացումն անմիջականորեն կապված է մարդու իրավունքների պաշտպանության հետ: Մարդու իրավունքների ոլորտում սոցիալական աշխատանքի մասնագետն ունի կարևոր ներուժ և կարող է իրականացնել նշանակալի ներդրումներ մարդու իրավունքների շարժումներում: Սոցիալական աշխատողները պարզ հասկանում են իրավունքների անօտարելիության ասպեկտը: Սոցիալական աշխատողներն իրականացնում են գործողություններ, որոնցով ապահովում են անհատների, խմբերի և համայնքների մարդու իրավունքների իրացումը:

Սոցիալական աշխատանքի հիմքում դրված են հետևյալ կարևորագույն արժեքները.

• Սոցիալական արդարություն,
• Անձի արժանապատվություն և բարեկեցություն,
• Մարդասիրություն, մարդկային փոխհարաբերությունների նշանակությունը, կարևորությունը և դերը,
• Անկողմնակալություն և անաչառություն,
• Կոմպետենտություն և այլն:

Սոցիալական աշխատողի մասնագիտական գործունեության սկզբունքներն են.

• Շահառուի անվերապահ դրական ընդունում,
• Ինքնորոշում,
• Անհատականացում,
• Երկկողմանի պատասխանատվություն,
• Շահառուն չի հանդիսանում պասիվ օբյեկտ,այլ հավասարազոր սուբյեկտ է,
• Ուժեղ կողմերի վրա հիմնում:

Սոցիալական աշխատողները կարող են գործել արդարադատության, առողջապահության, կրթության  և մի շարք այլ ոլորտներում` ստանձնելով և իրականացնելով միջնորդի, իրավապաշտպանի, ուղղորդողի, աջակցողի, կրթողի և մի շարք այլ դերեր:

Սոցիալական աշխատանքը կարող է իրականացվել մակրո, մեզո և միկրո մակարդակներում:

Առանձնացնում են սոցիալական աշխատանքի հետևյալ 4 հիմնական մեթոդները.

·         Անհատական

·         Խմբայինն

·         Ընտանեկան

·        Համայնքային

Այսպիսով, սոցիալական աշխատանքը մասնագիտություն է, որն ուղղված է բնակչության զանազան խմբերի, սոցիալապես երաշխավորված և անձնական շահերի ու պահանջմունքների բավարարմանը, այնպիսի պայմանների ստեղծմանը, որոնք նպաստում են մարդկանց սոցիալական գործունեության ընդունակության վերականգնմանը կամ բարելավմանը:

Աղբյուր`

Սոցիալական աշխատանքի տեսություններ և մոդելներ, Աննա Ոսկանյան, Երևան, 2013

 http://armsociology.com/?page_id=371

http://humanrightssw.wordpress.com/2011/04/24/%D5%BD%D5%B8%D6%81%D5%AB%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D5%A1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%A8-%D5%B8%D6%80%D5%BA%D5%A5%D5%BD-%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82-%D5%AB%D6%80/